رم کامپیوتر چیست؟

RAM (حافظه دسترسی تصادفی) یک سخت‌افزار محاسباتی است که در آن، سیستم عامل (OS)، نرم‌افزارهای در حال اجرا و داده‌های مورد استفاده فعلی نگهداری می‌شود تا پردازشگر کامپیوتر یا همان CPU به سرعت به آن‌ها دسترسی پیدا کند. RAM حافظه اصلی کامپیوتر است.

خواندن و نوشتن در رم بسیار سریع‌تر از سایر انواع حافظه، مانند هارد دیسک (HDD)، درایو حالت جامد (SSD) یا دیسک نوری است.

حافظه رم یک حافظه فرار است. این یعنی تا زمانی که سیستم روشن است، داده‌ها در رم حفظ می‌شوند، اما با خاموش شدن آن، همه داده‌ها از بین می‌روند. هنگامی که کامپیوتر مجدداً راه‌اندازی می‌گردد، سیستم عامل و سایر فایل‌ها معمولاً از یک درایو هارد HDD یا SSD مجدداً در RAM بارگذاری می‌شوند.

چرا رم یک مؤلفه مهم است؟

حافظه رم یکی از مهم‌ترین اجزای تعیین‌کننده عملکرد سیستم کامپیوتر است. هرچه سیستم برنامه‌های بیشتری اجرا کند، به رم بالاتری نیاز خواهید داشت. سرعت و عملکرد سیستم مستقیماً با ظرفیت رم نصب شده ارتباط دارد.

اگر رم سیستم خیلی کم باشد، سرعت آن کند می‌شود. اما در نقطه مقابل، امکان ارتقاء رم کامپیوتر به میزان زیادی وجود دارد، فقط رم مازاد توسط سیستم استفاده نمی‌شود و عملاً تنها عیب آن، صرف هزینه بیشتر است. راه‌های مختلفی وجود دارد که به کمک آن‌ها می‌توان مشخص کرد که سیستم به چه میزان رم نیاز دارد.

همچنین برای جلوگیری از نصب ماژول رم ناسازگار توسط کاربران، ماژول‌ها از نظر فیزیکی در هر نسل، متفاوت هستند. این تفاوت‌های فیزیکی در صنعت تولید رم کامپیوتر، به عنوان یک استاندارد شناخته می‌شوند.

وظیفه رم کامپیوتر چیست؟

به دلیل حساسیت به نوسانات برق، حافظه رم نمی‌تواند داده‌های دائمی را ذخیره کند. رم را می‌توان با حافظه کوتاه مدت یک فرد و یک هارد دیسک را با حافظه بلند مدت او مقایسه کرد.

حافظه کوتاه مدت بر روی اهداف فوری متمرکز است، اما فقط می‌تواند تعداد محدودی از هدف‌ها را در مدت کوتاه حفظ کند.

کامپیوتر نیز به همین روش کار می‌کند. اگر رم پر شود، پردازنده کامپیوتر باید بارها به هارد دیسک مراجعه کرده تا داده‌های قدیمی موجود در رم را با داده‌های جدید پوشش دهد. این فرآیند عملکرد کامپیوتر را کند می‌کند.

اصطلاح دسترسی تصادفی که برای RAM به کار می‌رود از این واقعیت ناشی می‌شود که هر مکان ذخیره‌سازی، به عنوان یک آدرس حافظه شناخته شده و مستقیماً قابل‌دسترسی است. در اصل، عبارت Random Access Memory برای تشخیص حافظه معمولی از حافظه آفلاین استفاده می‌شود.

حافظه آفلاین معمولاً به نوار مغناطیسی اطلاق می‌شود که از طریق آن می‌توان به یک مسیر خاص از داده‌ها دسترسی داشت. RAM به‌گونه‌ای سازمان‌دهی و کنترل می‌شود که امکان ذخیره و بازیابی داده‌ها را به طور مستقیم از هر مسیری فراهم می‌کند.

انواع رم کامپیوتر از نظر فیزیکی کوچک هستند و در ریزتراشه‌ها ذخیره می‌شوند. همچنین از نظر مقدار داده‌ای که هر رم می‌تواند نگه دارد، حافظه رم در مقایسه با حافظه‌های دائمی مثل هارد دیسک، ظرفیت بسیار کمی دارد. مثلاً یک لپ تاپ معمولی ممکن است با 8 گیگابایت رم عرضه شود، در حالی که یک هارد دیسک می‌تواند 10 ترابایت را در خود جای دهد.

چه مقدار رم برای شما مناسب است؟

مقدار رم مورد نیاز بستگی به کاری دارد که کاربر با کامپیوتر انجام می‌دهد. به عنوان مثال، هنگام ویرایش ویدیو، توصیه می‌شود که حداقل 16 گیگابایت رم را در نظر بگیرید، هرچند که رم بیشتر مطلوب‌تر است.

برای ویرایش عکس با استفاده از فتوشاپ، توصیه می‌شود که سیستمی با حداقل 3 گیگابایت رم داشته باشید. با این حال، اگر کاربر هم‌زمان با سایر برنامه‌ها نیز کار کند، حتی 8 گیگابایت رم هم ممکن است پاسخگو نباشد.

در ادامه توصیه‌هایی برای هر سیستم عامل یا سخت‌افزار کامپیوتر PC ارائه می‌شود:

• 4 گیگابایت رم: اگر از سیستم خود برای جستجو در وب، کار با برنامه‌های استاندارد آفیس و انجام ویرایش‌های سبک عکس استفاده می‌کنید، با 4 گیگابایت رم مشکلی نخواهید داشت.
• 8 گیگابایت رم: کسانی که چندین برنامه را با هم اجرا می‌کنند یا گیمرهای غیرحرفه‌ای باید کامپیوتری با 8 گیگابایت رم انتخاب کنند.
• 16 گیگابایت رم و بالاتر: انجام عملیات پردازشی و گرافیکی فشرده هستند، مانند بازی‌های گرافیکی، ویرایش ویدیو، برنامه‌نویسی، یا اجرای هم‌زمان این عملیات به رم 16 گیگابایت نیاز خواهد داشت. اگر کاربرد شما از کامپیوتر فراتر از این سه مورد است، رم بالاتر از 16 گیگابایت انتخاب مناسبی برای شماست.

اگر رم کامپیوتر کافی نباشد چه اتفاقی می‌افتد؟

هنگامی که داده‌های پردازشی و محاسباتی از ظرفیت حافظه سیستم شما بیشتر شود، سیستم عامل باید یک برنامه کاربردی یا اپلیکیشن در حال اجرا را انتخاب کرده و آن را به هارد دیسک منتقل کند.

در همین حین اگر به آن برنامه برگردید، قبل از اینکه بتوانید با آن کار کنید، باید اطلاعات لازم برای اجرای آن بازیابی شود. این عملیات paging نام دارد و یک فرآیند زمان‌بر است که باعث بروز تأخیر و افت عملکرد سیستم در حین اجرای برنامه‌ها خواهد شد.

البته روش‌های پاک‌سازی رم کامپیوتر نیز وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای افزایش سرعت و ظرفیت رم استفاده کرد. معمولاً یک سری برنامه‌های پس‌زمینه در هنگام بوت شدن سیستم و یا حین کار با کامپیوتر وجود دارند که فضای رم را اشغال می‌کنند.

با کمک روش‌های پاک کردن حافظه کش رم، می‌توان این برنامه‌ها را غیرفعال کرد. علاوه بر این، برنامه‌ها و ابزارهایی برای بهبود عملکرد رم کامپیوتر و حذف خودکار برنامه‌های پس‌زمینه غیرضروری وجود دارد، مانند Avast Cleanup، که می‌توان از آن‌ها نیز استفاده کرد.